“Zo heb je als ergotherapeut een hele belangrijke rol ten aanzien van het leveren van passende zorg. Enerzijds door die signalerende factor en de brede benadering van de ergotherapeut, anderzijds door de rol van de spin in het web.”

Interview Jacolien de Haan de post-hbo opleiding Ouderenergotherapie

In 2024 zijn 22 enthousiaste deelnemers gestart met de post-hbo opleiding Ouderenergotherapie. We zijn benieuwd naar de ervaringen tot nu toe en gaan in gesprek met Jacolien de Haan.
Jacolien: ‘Sinds 2008 ben ik werkzaam met de doelgroep ouderen in onder meer de instelling, revalidatie en eerstelijn. Op dit moment ben ik volledig werkzaam in de eerstelijn binnen mijn eigen praktijk. Daarnaast ben ik EDOMAH-coach, heb ik de CRT gedaan en heb ik meegewerkt aan de Paramedische Richtlijn Kwetsbare ouderen.

Waarom, heb jij ondanks je ruime ervaring met deze doelgroep toch gekozen voor de post-hbo opleiding Ouderenergotherapie?   

Jacolien, ‘ik ben inderdaad al ruimschoots bekend met deze doelgroep. Ik heb ook al best veel voorkennis doordat ik veel cursussen heb gevolgd op dit vlak. Juist omdát ik mezelf steeds verder professionaliseer en de meerwaarde ouderenergotherapie steeds zichtbaarder wordt, vond ik deze opleiding een logische stap. Mijn hart ligt dan ook echt bij ouderenzorg. Ik ben overtuigd van de enorm belangrijke rol van de ergotherapeut hierbij, vanwege de rol van de spin in het web en het hebben van overzicht. Maar óók omdat wij uitgaan van het handelen en zo mensen en in dit geval de oudere in hun kracht kunnen zetten.

Kan je dan een voorbeeld noemen van wat de opleiding jou al heeft opgeleverd?

Jacolien: ‘ik heb veel geleerd tijdens de lesdag over het normale verouderingsproces en wat er komt kijken bij het ouder wordende brein nog los van een diagnose. Ik merk daarnaast dat bij een specialisme geregeld literatuuronderzoek doen er écht bij hoort en dat minder lastig is als ik dacht. Die extra onderbouwing is ook nodig, omdat ook deze generatie steeds kritischer en mondiger wordt. Het is inmiddels ook bij de oudere cliënt niet meer ‘doen wat de dokter zegt’
en dat vraagt echt wat van je. De opleiding leert je om een meer gedegen onderbouwing te hebben om je behandeling vorm te geven. Dat is goed voor jezelf en helpt je bij het gesprek met de kritisch en mondig wordende oudere.

Wat vind jij het belang van deze opleiding?

Jacolien: ‘Ik denk wel dat het goed is dat de groep specialisten steeds groter wordt. Zo blijven we een belangrijke rol spelen als we bij zorgverzekeraars en andere stakeholders om de tafel gaan.

Hoe zie je het thema substitutie van duurdere zorg in relatie tot de opleiding?

Jacolien: ‘De ouderen zijn een belangrijke groep waarbij substitutie en preventie door ergotherapie écht het verschil kan maken. Je hebt een belangrijke rol bij het vroeg signaleren van zorgbehoefte en het benutten van je netwerk, omdat je de spin in het web bent. Bij een huisarts loop je het risico dat de oudere tijdens het consult van net 10 minuten heel goed lijkt. Terwijl wij het bredere plaatje zien en achter de voordeur kunnen signaleren dat er meer aan de hand is. Je bent primair gericht op het dagelijks handelen, maar juist daarom signaleer je ook problemen bij bewegen, voeding et cetera. Niet voor niets werken je vaak samen met diëtist, fysio, oefentherapeut en casemanager maar ook met het domein welzijn. Daardoor kan je goed tactisch werken en zo de juiste zorg op de juiste plek inzetten: enerzijds door die signalerende factor en de brede benadering van de ergotherapeut, anderzijds door de rol van de spin in het web.

Wat doe je nu al anders dankzij de opleiding?

Ik ben me bewuster van mijn eigen handelen en voel me dan ook voldoende bekwaam om het daadwerkelijk anders te doen. Je denkt verder en je bent kritischer naar jezelf. Vanwege mijn betrokkenheid bij EDOMAH kan ik best zeggen dat ik thuis ben in het onderwerp dementie. Tóch kreeg ik bij de lesdag over psycho-educatie weer nieuwe inzichten aangereikt die ik vervolgens ging toepassen. Zo neem ik de ACLS weer wat vaker af als dubbele check voor mezelf. Zit ik inderdaad goed? Zit de cliënt inderdaad op dat niveau? Zo voorkom je dat je doorgaat met je behandeling met het risico dat je je cliënt overprikkeld en overvraagt enzodoende niet komt waar je wil komen en dat is zonde. Zonder de opleiding zou ik minder geneigd zijn om deze dubbele check te doen. Ik denk dat de kritische houding naar jezelf én praktische handvatten om je eigen handelen te toetsen een hele grote meerwaarde is van de
opleiding.

Is er nog iets wat je wil benadrukken of collega-ergotherapeuten wil meegeven? ‘

Na het volgen van lesdag 6 van afgelopen vrijdag wil ik ook ‘de kracht van de community’ benoemen. Een mooi aspect van de opleiding en de brede benadering laat zien van hoe een netwerk rondom de oudere vormgegeven kan worden, zowel klein als groot, sociaal als professioneel. Waar ligt jouw rol? Wie heb je nodig en hoe geef je dat vorm? Kortom, een mooie aanvulling om mee te gaan stoeien de komende weken. Ik kijk uit naar wat de rest van de opleiding me nog gaat brengen!