Tijdens dit panel interview gaan we in onder andere in gesprek met Marijke Verbeek (directeur-bestuurder Ergotherapie Nederland), Anne van Dam (praktijkhouder ergotherapiepraktijk van Dam) en twee andere panelleden (worden later bekend gemaakt) onder leiding van Sabine Uitslag. We bespreken het belang van samen sterk staan om de positie van de ergotherapeut in het huidige zorglandschap te verankeren. Ergotherapie neemt een steeds belangrijkere positie in ten aanzien van belangrijke maatschappelijke thema’s en uitdagingen. Denk aan ouderen langer zelfstandig thuis laten wonen, toenemende vergrijzing, een bijbehorende zorgvraag die sneller stijgt dan het aanbod. Oplossingen die worden aangedragen zijn focus op preventieve zorg en taakherschikking om zwaardere en duurdere zorg te voorkomen of vervangen. Samenwerken in de wijk en binnen zogeheten RESV’s moet zorgen voor versterking van de eerstelijnszorg, zodat deze ook in de toekomst toegankelijk blijft voor iedereen. Daar zit ook een bottleneck: hoe houden we een krachtige eerstelijnszorg, die voorkomt dat mensen te snel in de (langdurige) tweedelijns zorg terecht komen? Er is een tekort aan ergotherapeuten en de eerstelijn wordt als steeds minder aantrekkelijk ervaren omdat tarieven niet toereikend zijn. Hoe kunnen we zorgen dat de beschikbaarheid van ergotherapeuten aansluit bij de ambities om samen sterk te staan en de genoemde maatschappelijke uitdagingen in gezamenlijkheid het hoofd te bieden.

Over Anne van Dam 

Anne van Dam is praktijkhouder van Ergotherapiepraktijk Van Dam. Zij was één van de koplopers bij de totstandkoming van de regionale samenwerkingsverbanden. Zij is in 2009 afgestudeerd als ergotherapeut aan de HAN te Nijmegen. Sindsdien heeft zij bij verschillende zorginstellingen gewerkt en zo een brede werkervaring opgedaan. In 2013 is zij gestart met haar eigen praktijk Ergotherapie van Dam. Vanuit deze rol heeft zij meegewerkt aan het opzetten van het multidisciplinair samenwerkingsverband PPN Meierijstad.

Over Caroline Rijkers-de Boer

Mijn passies? Onderwijs, zorg en innovatie!

Als beleidsadviseur innovatie ondersteun ik de HvA, de faculteit en de opleidingen bij het denken over en implementeren van digitale innovaties als AI en VR in het onderwijs. Ook adviseer ik opleidingen bij onderwijsvernieuwingen en kwaliteitszorg.

Als oud docent gaat mijn hart nog steeds sneller kloppen van studentencontact. Ik begeleid daarom ook nog met veel plezier studenten binnen de afstudeerfase en bij innovatieve projecten binnen het Smart Health and Vitality Lab.

Vanaf september 2025 ben ik ook actief binnen ErgoAI (www.ergoai.nl). Samen met Youri Mattu heb ik dit bedrijf opgezet om ergotherapeuten te leren werken en innoveren met AI.

Nicole is revalidatiearts en verdiept tijdens haar sessie op energieadvies bij vermoeidheid’. Zij biedt deelnemers een multidimensioneel en multidisciplinair begrip van vermoeidheid op lichaamsniveau, zonder zich te verliezen in diepgaande neurologische of fysiologische details. Wat je kan verwachten:

• Inzicht in de oorzaken, gevolgen en instandhoudende factoren van vermoeidheid in het lichaam.
• Bespreking van variaties in vermoeidheid gedurende verschillende levensfasen en fasen van de aandoening.
• Een begrijpelijke uitleg van de fysieke processen achter vermoeidheid. sterke samenwerking aangaat  om mensen met energieadvies bij vermoeidheid’’ belooft deelnemers een multidimensioneel en multidisciplinair begrip van vermoeidheid op lichaamsniveau, zonder zich te verliezen in diepgaande neurologische of fysiologische details.

Nicole is daarnaast ook nog een van de kartrekkers van het Spierziektenzorgnetwerk, een mooie invalshoek als het gaat om samen sterk en interdisciplinaire samenwerking.

Over Nicole Voet

Revalidatiearts en wetenschappelijk onderzoeker in revalidatiecentrum Klimmendaal en het spierziekten expertisecentrum in het Radboudumc, waaronder ook de FSHD polikliniek.

Na het afronden van haar studie in 2007 werkt zij een half jaar als arts in revalidatiecentrum Klimmendaal te Arnhem. In 2008 wordt zij aangenomen als AIOSKO revalidatiegeneeskunde (arts in opleiding tot specialist en klinisch onderzoeker) in het opleidingscircuit Radboud universitair medisch centrum (Radboudumc) te Nijmegen en Klimmendaal. Zij start in 2008 met de voorbereidingen van het FACTS-2-FSHD onderzoek. Het FACTS-2-FSHD onderzoek (acroniem voor Fitness And Cognitive behavioural TherapieS/for Fatigue and ACTivitieS in FSHD) werd gesubsidieerd door het Prinses Beatrix Spierfonds, ZonMw, het Revalidatiefonds, Revalidatie Nederland en Global FSH en was het eerste, op een theoretisch model gebaseerde, gerandomiseerde klinische onderzoek naar het effect van aerobe training en cognitieve gedragstherapie op ervaren vermoeidheid bij patiënten met FSHD. De resultaten hiervan staan beschreven in dit proefschrift. Het heeft geleid tot 16 wetenschappelijke publicaties en vele (inter)nationale presentaties en deelname in meerdere (inter)nationale werkgroepen. In 2017 ontving zij de Europese PhD Rehabilitation Award voor het beste proefschrift in de Revalidatie. In maart 2015 heeft zij haar opleiding tot revalidatiearts afgerond, waarna zij startte met werken op de afdeling Na Hersenletsel en Zintens arbeid en gezondheid in Klimmendaal. Ze was betrokken bij de implementatie van de speerpunten cognitieve revalidatie en arbeid. Momenteel werkt zij in Klimmendaal op de polikliniek neuromusculaire aandoeningen en in het Radboudumc in het spierziektencentrum. Dit combineert zij met wetenschappelijke onderzoek. Haar huidige projecten richten zich op het meten en verminderen van spiervermoeidheid, het opzetten van een landelijk spierziekten zorgnetwerk, en het verbeteren van mentaal welbevinden van kinderen en volwassenen met een spierziekte.

Haar aandachtsgebieden zijn neuromusculaire aandoeningen, in het bijzonder FSHD, (spier)vermoeidheid, pijn, welbevinden en training. Ze is een ambassadeur voor patientenparticipatie in wetenschappelijk onderzoek.

Grotere levensdoel: tijdens het behalen van de propedeuse Geneeskunde uitte ik de wens om mensen met een chronische aandoening te helpen met sport en bewegen.

Teun Toebes biedt een frisse en vernieuwende kijk op onze omgang met mensen met dementie en Alzheimer

Teun Toebes, een jonge en innovatieve zorgvernieuwer uit Nederland, heeft de manier waarop we naar dementiezorg kijken, op zijn kop gezet. Met zijn frisse blik en vernieuwende aanpak heeft Toebes nationaal en internationaal aandacht getrokken. Zijn werk en ideeën dagen bestaande conventies uit en benadrukken het belang van empathie, respect, en het creëren van betekenisvolle momenten voor mensen met dementie.

Teun Toebes ontdekte tijdens zijn verblijf en werk in het verpleeghuis dat het zeker mogelijk is om echt persoonlijk contact te krijgen met mensen met dementie. Deze realisatie kwam onder meer door zijn interacties met bewoners zoals John en zijn oudtante Greet. John, die leed aan parkinsondementie, deelde persoonlijke verhalen en gevoelens met Teun, waardoor Teun het belang inzag van het luisteren en begrijpen van de unieke ervaringen van elke bewoner. Greet, ondanks haar Alzheimer, was in staat om een sterke band met Teun op te bouwen, gebaseerd op wederzijds respect en begrip.

“‘Mot je luisteren, Teun,’ zei John met zijn Amsterdamse accent. ‘Mijn hele leven hebt iedereen normaal tegen mij gedaan, totdat ze bij de dokter zeiden: “Je hebt parkinsondementie.” Vanaf toen ging het bergafwaarts, niet zozeer met mijzelf, maar vooral met de manier waarop iedereen met me omging en over me praatte. Het contact met mijn oude werkmaten veranderde, buurtbewoners keken me anders aan omdat ze me zielig vonden, en er werd constant gevraagd of het nog wel ging. Kortom, mijn leven als normaal persoon was voorbij… En ik neem het ze niet kwalijk, jongen, want niemand weet buiten iets van deze pleurisziekte. Maar wat ik wel heel kwalijk vind, Teun,’ vervolgde hij, ‘is hoe ik híér behandeld word, waar toch allemaal mensen zitten die iets hebben en dat verdomd goed weten. Hier zouden ze toch moeten snappen dat we niet gek zijn, niet allemaal hetzelfde zijn of in dezelfde fase zitten van het ziekteverloop. Juist hier zouden we toch normaal moeten zijn? Maar ze behandelen me alsof ik gek ben, niet meer weet wat ik doe, er niet meer toe doe. Ze vergeten dat de man die zij zien John Francken is, en dat die man een mooi leven heeft gehad en elke dag kon genieten van klein menselijk geluk, een praatje, een grap of gewoon van mensen die vrolijk langs de bouwplaats liepen. Ze vergeten dat diezelfde man daar nog steeds gelukkig van wordt, ook al ben ik soms in de war en vergeet ik dingen. Ik mag dan wel dingen vergeten, maar vanaf dat ik hier woon, zijn ze mij vergeten, jongen, en niet anders…’”

Door deze ervaringen leerde Teun dat ondanks de uitdagingen die dementie met zich meebrengt, communicatie, empathie, en aandacht voor het individu leiden tot betekenisvolle verbindingen. Deze verbindingen verrijken niet alleen de levens van de bewoners, maar bieden ook waardevolle inzichten en voldoening voor de zorgverleners. Teun’s ervaringen benadrukken de noodzaak om verder te kijken dan de symptomen van dementie en de unieke persoonlijkheid en wensen van elke bewoner te erkennen.

Teun Toebes (26) is internationaal zorgvernieuwer en humanitair activist. Het is zijn missie om de levenskwaliteit van mensen met dementie wereldwijd te verbeteren. Daarvoor leefde hij drieënhalf jaar op de gesloten afdeling van een verpleeghuis om van dichtbij te ervaren hoe we omgaan met mensen met dementie en hoe we dit ten goede kunnen veranderen. Omdat dementie niet van de zorg, maar van onze samenleving is, brengt de internationaal bekroonde film Human Forever zijn missie naar een volgend hoofdstuk.

Hij heeft vele volgers op sociale media en is te zien in de internationale media. Hij spreekt op internationale congressen en eerder verschenen de #1 wereldwijde bestseller VerpleegThuis, Een Wereld te Winnen en Human Forever.

Samen met Sabine Uitslag we terug op de dag. We blikken ook vooruit. Wat gaat de toekomst de ergotherapie brengen? Hoe blijven we ons samen sterk maken?

Categorie: Algemeen

Ergotherapie op de kaart in reablement! – Sprekers: B. van Toor en E. Branderhorst

Reablement is een steeds bekender begrip in Nederland. Het gedachtengoed van reablement is erop gericht dat ouderen zo lang mogelijk de dingen kunnen blijven doen die belangrijk voor hen zijn in hun eigen omgeving. Echt ergotherapie dus! Maar we bereiken meer als we samenwerken in de beweging van “zorgen voor” naar “zorgen dat”. Als ergotherapeut kunnen we een belangrijke rol spelen en aanjager zijn in deze beweging en ons beroep op de kaart zetten! Verschillende organisaties en praktijken in Nederland zijn al enthousiast aan de slag met (interdisciplinair) samenwerken vanuit de reablement aanpak, zowel extramuraal, in samenwerking met gemeentes en/ of sociale netwerken als binnen het verpleeghuis. Tijdens deze workshop willen we ervaringen ophalen en met elkaar delen. De workshop is daarom zowel geschikt voor ergotherapeuten die al ervaring hebben met een vorm van reablement als ergotherapeuten die op zoek zijn hoe ze met deze aanpak aan de slag kunnen gaan. We delen kort de ervaringen met het programma Langer Actief Thuis in Brabant en halen daarna goede voorbeelden op en inspireren elkaar om reablement (nog beter) toe te kunnen passen in onze eigen (werk) omgeving en onze rol als ergotherapeut binnen de reablement-aanpak op de kaart te zetten.

Categorie: Ouderen

‘Van overprikkeling naar overzien’ – Sprekers: J. Pouwels en L. van der Lee

De cliëntpopulatie in de verpleeghuiszorg verandert, met een toename van bewoners die complex of onbegrepen gedrag vertonen. Dit leidt dit tot een verschuiving van medicatie naar een psychosociale benadering. Dankzij een op maat gemaakt scholingsplan hebben zorgteams van Pieter van Foreest meer inzicht gekregen in hoe prikkels gedrag beïnvloeden. Dit draagt bij aan vroegsignalering. Hierdoor kunnen SI-therapeuten zich richten op complexere casuïstiek, terwijl zorgteams bekwaam zijn in het herkennen van enkelvoudige signalen.
In deze presentatie delen José Pouwels en Lisette van der Lee de opbouw en resultaten van hun pilot-onderzoek. Deelnemende teams ervaren meer onderlinge verbondenheid en voelen zich gesterkt in hun rol. Door gedeelde kennis ontstaat meer gezamenlijkheid in de benadering van bewoners. Dit bevordert een hechtere samenwerking en kortere lijnen met SI-therapeuten, wat leidt tot snellere afstemming en praktische ondersteuning. Medewerkers groeien niet alleen in deskundigheid, maar ook in zelfvertrouwen en werkplezier waardoor er meer ruimte is om te zijn wie je bent.

Over het pilot-onderzoek: In Pieter van Foreest (Verpleging en verzorging) is een multidisciplinair team, bestaande uit 21 SI-therapeuten, werkzaam. Om de kennis over prikkelverwerking over te brengen naar de zorgteams is een pilotonderzoek gestart. Eén van de doelstellingen van dit onderzoek is het opzetten van een scholing voor zorgmedewerkers.
Dankzij dit scholingsplan hebben onze zorgteams nu meer inzicht in hoe prikkels verwerkt worden en hoe dit gedrag beïnvloedt. Dit draagt bij aan vroegsignalering. Tegelijkertijd maakt het dat SI-therapeuten hun expertise kunnen inzetten op complexere casussen, terwijl de zorgteams zelf handelingsbekwaam zijn in het oppakken van enkelvoudige signalen.
José Pouwels en Lisette van der Lee nemen jullie tijdens deze interactieve sessie mee in hun pilot-onderzoek. We delen met plezier de opbouw en resultaten. Teams ervaren meer verbinding en voelen zich gesterkt in hun professionele rol. De gedeelde kennis maakt dat er meer gezamenlijkheid ontstaat in de benadering van bewoners, waardoor teams, als hechtere eenheden, de bewoners respecteren in hun eigen wijze van reguleren.
De lijnen met SI-therapeuten zijn korter geworden, wat leidt tot snellere afstemming en praktische ondersteuning. Medewerkers geven aan dat ze niet alleen groeien in deskundigheid, maar ook in zelfvertrouwen en werkplezier.

Categorie: Kinderen

Ergotherapie & Verloskunde: Samen Sterk in Zorg! – Sprekers: H. van Heijningen-Tousain & V. van Heijningen MSc

Samenwerken aan passende zorg bij fysieke uitdagingen in zwangerschap en moederschap

Vrouwen met een lichamelijke beperking ervaren vaak extra uitdagingen bij zwanger worden, zwanger zijn en in het eerste jaar na de bevalling. Uit onderzoek blijkt dat zij belemmeringen ondervinden in de toegang tot zorg, zoals fysieke ontoegankelijkheid, gebrek aan kennis en negatieve attitudes van zorgverleners. Vooral in de drie fasen van het ouderschap – vóór, tijdens en na de zwangerschap – ontbreekt het zorgprofessionals aan kennis en vaardigheden.

De kinderwens van vrouwen met een beperking wordt vaker negatief beoordeeld, wat hun autonomie beperkt. Stigma en onwetendheid spelen hierin een grote rol. Tegelijkertijd blijkt dat deze vrouwen, met passende ondersteuning en hulpmiddelen, goed in staat zijn om voor hun kinderen te zorgen.

Er is behoefte aan toegankelijke opvoedingsondersteuning, aangepaste hulpmiddelen en informatie over alternatieve verzorgingswijzen. Samenwerking tussen ergotherapeuten en verloskundigen is hierin essentieel. De ergotherapeut kan als sleutelfiguur bijdragen aan passende, persoonsgerichte zorg, gericht op het versterken van de zelfredzaamheid en het ouderschap van vrouwen met een lichamelijke beperking.

Het is daarom van belang dat ergotherapeuten deze doelgroep beter leren kennen en hun rol binnen de integrale geboortezorg versterken.

Categorie: Neurologie

Neurovisuele stoornissen in de revalidatie – Sprekers: E. Veldman en X. Kregting-Manteleers

Inzichten in de patiëntreis en kansen voor zorgverbetering

Neurovisuele stoornissen (NVS) zijn een veelvoorkomend maar onderbelicht gevolg van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Naar schatting ervaart tot 75% van de mensen met NAH visuele problemen die het dagelijks functioneren ernstig kunnen belemmeren. Toch worden deze stoornissen vaak niet of te laat herkend binnen de revalidatiezorg, waardoor passende zorg uitblijft.

In het onderzoeksproject Ontketende Zorg (start: maart 2025) werken we aan een oplossing. In co-creatie met cliënten en zorgprofessionals ontwikkelen we via een ontwerpgerichte aanpak een zorgpad dat leidt tot tijdige herkenning, passende zorg en betere kwaliteit van leven voor mensen met NVS binnen de medische specialistische revalidatie.

In deze presentatie nemen we u mee in de context en impact van NVS en delen we onze inzichten over de succesfactoren en knelpunten in de patiëntreis van mensen met NVS. We putten hierbij uit praktijkvoorbeelden en onderzoeksresultaten. Na de presentatie is er ruimte voor vragen en discussie, en we sluiten af met een gezamenlijke reflectie.

Categorie: Pijn/vermoeidheid

Zicht op naasten bij chronische pijn- Spreker: R. Berkenbos MSc, PhD kandidaat

Deze workshop is gebaseerd op kwalitatief onderzoek naar de ervaringen van naasten van mensen met chronische pijn, uitgevoerd als onderdeel van de European Master of Science in Occupational Therapy. Chronische pijn beïnvloedt niet alleen degene met pijn, maar ook de occupational balance van hun naasten, die vaak onzichtbaar blijft. Tijdens de workshop worden de belangrijkste inzichten gedeeld, gericht op verschuivingen in rollen en prioriteiten, onzichtbare lasten, strategieën voor balans en de behoefte aan erkenning en steun. Vervolgens wordt de workshop afgesloten met een interactieve discussie over de toepassing van deze inzichten in de ergotherapeutische praktijk. Er is speciale aandacht voor het herkennen en ondersteunen van deze vaak onzichtbare groep en voor de rol van ergotherapeuten in samenwerking met naasten, sociale netwerken en andere partners. De workshop stimuleert reflectie en het delen van ervaringen om zo betere zorg en ondersteuning te bevorderen.

Categorie: Zorgtechnologie

Hulpmiddelen op maat met 3D printen  – Sprekers: Dr. M. Lexis en Dr. K. Slegers

3D-print-technologieën bieden revalidatieprofessionals interessante kansen om hulpmiddelen op maat te maken voor en samen met cliënten die vanwege een fysieke beperking problemen ervaren met dagelijkse activiteiten. In het eerdere project ‘Ergotherapie en Do-it-Yourself-Technology’ werd een procesbeschrijving ontwikkeld voor het ontwerpen en vervaardigen van 3D-geprinte hulpmiddelen en een ondersteunende toolbox met diverse instrumenten voor ergotherapeuten, cliënten, ontwerpers en technici. Ondanks de veelbelovende resultaten van dit project gaven betrokken revalidatieprofessionals en innovatiemanagers aan dat ze zich nog onvoldoende in staat achten om 3D-printen een structurele plek te geven in hun dagelijkse zorgverlening.

In het vervolgproject HuPHub (RAAK-publiek) wordt daarom onderzocht hoe revalidatieprofessionals het 3D-printen van hulpmiddelen op maat op structurele, levensvatbare, duurzame en toekomstbestendige wijze kunnen integreren in hun dagelijkse zorgverlening.

Door middel van actieonderzoek binnen vier revalidatiecentra wordt in dit project op iteratieve wijze een implementatieprocedure ontwikkeld en gevalideerd.Daarnaast worden inhoudelijke thema’s onderzocht om tools te ontwikkelen die revalidatieprofessionals helpen om te voldoen aan wet- en regelgeving, en om het 3D-printen van hulpmiddelen op een financiële levensvatbare, duurzame, en toekomstbestendige wijze te implementeren. De kennisinstellingen en revalidatiecentra werken hierbij samen met ondernemers, beroeps- en brancheverenigingen, cliëntvertegenwoordigers, en een zorgverzekeraar. Naast een implementatieprocedure, die na afloop ook door andere revalidatiecentra kan worden gebruikt, levert het project kennis op die wordt ingezet in de opleidingen van zorgprofessionals (bv. ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten), technici (bv. revalidatietechnici en ingenieurs gespecialiseerd in zorgtechnologie) ontwerpers (bv. productontwerpers), innovatiemanagers (bv. via de HBO-master Gezondheidsinnovatie) en materiaalkundigen. Als het jaarcongres van Ergotherapie Nederland plaatsvindt bevindt het HuPHub-project zich in de afrondende fase. We zullen dan ook de voorlopige eindresultaten presenteren, waaronder een overzicht van geprinte hulpmiddelen, de ervaringen van cliënten en revalidatieprofessionals met zulke hulpmiddelen, en de concrete procedure en tools

Categorie: Onderzoek & wetenschap 

Zelfmanagement in beweging – Sprekers: M. Arts, T. Satink en R. van der Veen

Nieuwe ontwikkelingen en toepassingen van zelfmanagement in de ergotherapie

Zelfmanagement is een bekend, maar steeds veranderend thema binnen de ergotherapie. In deze workshop delen we actuele inzichten en toepassingen die beter aansluiten bij het complexe dagelijkse leven van cliënten. Aan de hand van twee promotieonderzoeken verdiepen we ons in nieuwe benaderingen: rolmanagement bij jongvolwassenen met een neuromusculaire aandoening en existentieel zelfmanagement bij mensen na een beroerte. Beide projecten geven meer inhoud aan hoe cliënten keuzes maken en omgaan met hun rollen in het dagelijks leven.

Daarnaast maken deelnemers kennis met twee praktische instrumenten: de TASMS, een hulpmiddel voor teams om hun ondersteuning bij zelfmanagement te evalueren en versterken, en de PRISM-CC, een meetinstrument dat inzicht biedt in zelfmanagementvaardigheden en -behoeften bij mensen met meerdere chronische aandoeningen.

Deelnemers krijgen concrete handvatten om zelfmanagement op een cliëntgerichte en teamgerichte manier te bespreken en toe te passen. De workshop biedt inspiratie en toepasbare kennis voor ergotherapeuten die samen met hun cliënten willen werken aan passende en persoonlijke vormen van zelfmanagement.

Categorie: Handen

Ergotherapie bij CMC-I artrose – Sprekers: K. Douma en K. Geysen

In 2024 werd door EN de Handreiking ergotherapie bij CMC-1 artrose gepubliceerd. Het doel van deze handreiking is het bieden van praktische handvatten aan ergotherapeuten die patiënten met CMC-I artrose tegenkomen en/of behandelen. Deze workshop gaat in op de verschillende aspecten van de handreiking namelijk wat is CMC-artrose, assessment, spalktherapie, oefentherapie, gewrichtsbescherming, hulpmiddelen en gedragsverandering. De workshop is vooral bedoeld voor ergotherapeuten die patiënten met CMC-1 artrose tegenkomen en/of behandelen en nog niet veel kennis en ervaring hebben met deze doelgroep.

In deze workshop wordt de vertaalslag gemaakt van de theoretische handreiking naar de dagelijkse ergotherapeutische praktijkvoering. Hierdoor is de deelnemer in staat om patiënten met CMC-1 artrose te leren omgaan met deze klachten tijdens dagelijkse activiteiten.

Categorie: GGZ/ Verstandelijke beperkingen

CVI, wat is het en wat kan ik er mee? – Sprekers: M. Zwijgers, MSc en M. Borsboom

Cerebrale Visuele Verwerkingsstoornissen bij kinderen en mensen met een verstandelijke beperking

De diagnose CVI wordt steeds vaker gesteld bij kinderen en bij mensen met een verstandelijke beperking. Er is steeds meer aandacht en onderzoek naar de verwerking van visuele informatie door het brein en hoe dit precies werkt en verstoord kan raken. Maar er is een grote overlap met allerlei andere diagnoses zoals ADHD, sensorische informatieverwerkingsproblemen, DCD etcetera.

Daarom des te belangrijker om op de hoogte te zijn van de rol van de visus. Wat is nu precies CVI? Wat is hier anders aan dan als we spreken over slechtziendheid? Hoe kun jij het herkennen in de praktijk? Waar kun jij rekening mee houden bij het aanbieden van visueel materiaal? En wanneer verwijs je door naar een gespecialiseerde instantie voor CVI onderzoek?In deze workshop willen we jullie een stukje theorie meegeven over de ogen en over hoe het brein visuele informatie verwerkt. Daarnaast zelf door leuke oefeningen laten ervaren hoe je brein voor de gek gehouden kan worden.Aan het eind van de sessie heb je een beeld van wat CVI is, welke impact dit kan hebben op het dagelijks handelen van iemand en hoe jij er in jouw praktijk of behandeling rekening mee kunt houden.

Categorie: Divers

Van Overleven naar Vitaliteit – Spreker: J. Fleuren

Een preventieve aanpak van uitputting en disregulatie met Lifestyle Redesign

Uitputting en chronische stress zijn een groeiend maatschappelijk probleem, met grote impact op gezondheid en participatie. In deze workshop verken je de principes van Lifestyle Redesign en hoe dit kan worden ingezet ter preventie van uitputting en disregulatie. Centraal staan het herontwerpen van dagelijkse routines en leefgewoonten, en het versterken van bewustzijn, zelfmanagement en veerkracht. Je leert werken met de kernelementen die bijdragen aan het voorkomen van uitputting, zoals leefstijladviezen, energiemanagement, herstel en stressregulatie, en past deze toe in een interactieve brainstormsessie waarin ideeën worden gegenereerd voor een praktische toepassing in de eigen werkcontext. Een preventieve benadering, gericht op het bevorderen van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid in werk en dagelijks leven.

Categorie: Algemeen 

‘Zeker blijven lopen’ een kansrijke ergotherapie groepsinterventie voor valpreventie buitenshuis – Sprekers: I. Sturkenboom en D. Wassink

Veelbelovende Valpreventie Voor Voetgangers

Ouderen blijven langer thuis wonen en behoud van zelfredzaamheid is belangrijk. Zij voelen zich soms onzeker in het lopen buitenshuis vanwege valangst of omdat zij eerder gevallen zijn. In de Verenigde Staten is de bewezen effectieve ergotherapeutische groepstraining Stroll Safe voor zelfstandige oudere voetgangers ontwikkeld. Voor valpreventie buitenshuis zijn geen andere interventies bekend in Nederland. In opdracht van het ministerie van I&W hebben VeiligheidNL, de Leerstoel Ergotherapie en Ergotherapie Nederland dit Amerikaanse programma vertaald en op haalbaarheid onderzocht in 3 regio’s in Nederland. Dit onderzoek wijst uit dat ‘Zeker blijven lopen!’ een veelbelovende ergotherapeutische groepsinterventie is voor ouderen, die zich bevindt op het snijvlak van het sociale domein, zorgdomein en verkeersveiligheid.
De focus van ‘Zeker blijven lopen! ligt op bewustwording van valrisico’s, op zelfmanagement en gedragsverandering. Deelnemers oefenen in hun eigen buurt met veilige loopstrategieën en leren risicovolle situaties herkennen en te melden.
In deze interactieve sessie presenteren we deze veelbelovende interventie en bespreken we met de deelnemers de kansen, uitdagingen en voorwaarden voor implementatie in de ergotherapiepraktijk.

Meer informatie over Zeker blijven lopen!

Categorie: Ouderen

Reablement in de praktijk; over de sprong durven wagen – Sprekers: R. Meijers en S. Kramer 

In 2024 maakten wij (Renate Meijers, ergotherapeut en Susan Kramers, wijkverpleegkundige) kennis met het LAT-programma van MIJZO. Een concreet en werkbaar voorbeeld van hoe de samenwerking tussen wijkverpleging en ergotherapie kan bijdragen aan meer eigen regie voor cliënten en minder inzet van langdurige zorg. De resultaten spraken ons aan en we besloten om te onderzoeken wat er mogelijk was binnen onze eigen werkomgeving.

Als ergotherapeuten in de eerstelijn en wijkverpleegkundige binnen een kleine wijkzorgorganisatie hebben we vervolgens het initiatief genomen om een vergelijkbare aanpak op te zetten. We wisten vooraf niet precies waar we aan begonnen, maar zagen voldoende aanleiding om de mogelijkheden te verkennen. Met een subsidieaanvraag bij de gemeente als eerste stap, gingen we aan de slag. In samenwerking met het wijksamenwerkingsverband is daaruit een pilot ontstaan, waarin reablement centraal staat. Vanaf februari 2025 heeft een afstudeergroep van de HvA onderzoek voor ons gedaan hoe we deze pilot op grotere schaal kunnen uitrollen naar de andere wijkzorgorganisaties binnen Aalsmeer en uiteindelijk binnen regio Amstelland.

In deze presentatie nemen we jullie mee in hoe we dit hebben aangepakt: van de onwetendheid in de voorbereidingsfase tot de uitvoering van de pilot. We delen wat goed werkte, waar we tegenaan liepen en welke lessen we hebben geleerd. Ons doel is om een praktisch en realistisch beeld te geven van hoe je reablement ook in jouw praktijk kunt vormgeven – zonder het wiel opnieuw uit te vinden.
Omdat we nog midden in ontwikkelingen zitten rondom dit programma, kan het zijn dat we in maart nog meer ontwikkelingen kunnen delen over bijvoorbeeld het betrekken van andere wijkzorgorganisatie in het reablement programma.

Categorie: Kinderen

Ouders de regie, professionals de bijrol – Spreker: K. Murk (evt. met een ouder) 

Op welke innovatieve manier kunnen we de ergotherapie voor EMB-kinderen in de eerste lijn waarborgen en versterken?

In deze interactieve workshop zullen aan de hand van de TENToonstelling niet alleen de stappen van het onderzoek worden gepresenteerd ook zullen er interventies met de deelnemers plaatsvinden om nieuwe plannen op het gebied van de EMB-kinderen in hun eigen regio vorm te gaan geven.  Vanuit een groeiend probleem om voldoende ergotherapeuten in de eerste lijn te vinden, is gezocht naar oplossingsrichtingen. De gehanteerde werkwijze is gebaseerd op Design Driven Innovation, waarbij kwalitatieve data en wetenschappelijke bronnen zijn gebruikt. Het samen met de doelgroep – ergotherapeuten, ouders, teamleiders gehandicaptenzorg en onderwijs en de revalidatie – ontwikkelen van inzichten en innovaties stond centraal. Het onderzoek begon met het onderbouwen van de noodzaak voor eerstelijns ergotherapie en leidde tot bewustwording over het belang van één KIND-plan. Dit plan heeft een brede insteek waarbij medische, sociale, onderwijskundige en financiële domeinen samenkomen en vereenvoudiging van procedures belangrijk zijn. De bewustwording van het probleem werd versterkt door een beleving in een tent/klamboe, waarin alle benodigdheden van een 5-jarig EMB-kind werden getoond. Vanuit het idee van één EMB-loket is de EMB-supermarkt ontwikkeld als metafoor voor het belang van samenwerking. Diverse organisaties, samen met het sociaal domein en zorgverzekeraars, willen nu een pilot starten om samenwerking te optimaliseren en administratieve bureaucratie te verminderen. Daarnaast wordt de klamboe als TENToonstelling omgezet in een werkpakket voor mbo-, hbo- en wo-onderwijs.

Categorie: Neurologie 

Niet Rennen maar … bijblijven – Sprekers: T. Strikwerda en J. Sibbel

Nieuwe behandelmodules voor cognitieve revalidatie binnen Niet Rennen Maar Plannen

Niet Rennen Maar Plannen is bedoeld als leidraad voor cognitieve revalidatie bij volwassenen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). Het programma wordt gebruikt binnen een poliklinisch revalidatietraject in het ziekenhuis, in het revalidatiecentrum of monodisciplinair in de eerstelijn, met name in de revalidatiefase en chronische fase.

Sinds de eerste versie in 2014 is de inhoud sterk uitgebreid. De huidige set bestaat uit een behandelaarshandleiding, een folder, een informatiemodule en zes trainingsmodules. Nieuw zijn de modules ‘Met focus meer grip op aandacht’ en ‘Over-prikkeling na hersenletsel’. Alle teksten zijn geactualiseerd en aangepast op basis van recente inzichten.

De module ‘Fit of moe, balans doet ertoe’ is beschikbaar voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Overige modules voor jongeren zijn in ontwikkeling.

Categorie: Pijn/vermoeidheid 

Energiek, een interdisciplinair zelfmanagement groepsprogramma, in de eerstelijn – Sprekers: S. Wennink en Y. Veenhuizen PhD

Iets voor jouw setting? Inzicht in bevorderende en belemmerende factoren voor implementatie.

Het programma Energiek is ontwikkeld voor mensen met een spierziekte en vermoeidheid. Het is een groepsprogramma wat wordt gegeven door een fysiotherapeut en ergotherapeut. Het programma is opgebouwd aan de hand van vier modules

1. conditie training,
2. educatie over fysieke training,
3. omgaan met beperkte energie en
4. toepassing Energiek in het dagelijks leven.

Onderzoek heeft aangetoond dat Energiek effect heeft op de participatie gemeten met de COPM. Om het programma beschikbaar te maken voor een grote groep mensen met een chronische aandoening en vermoeidheid, is Energiek geïmplementeerd en geëvalueerd in een revalidatiecentrum en op drie plekken in de eerste lijn.

Doel van de sessie:

Met ergotherapeuten gaan we in gesprek wat zij als bevorderende en belemmerende factoren zien ten aanzien van de implementatie van het programma in hun eigen werksetting. Hierbij maken we gebruik van elementen vanuit twee implementatie modellen, namelijk het RE-AIM en het PRISM model, waarbij wordt ingegaan op het bereiken van de doelgroep, de verwachtte effecten, het draagvlak voor de interventie, en het organiseren van de samenwerking en uitvoering van het programma.

Beoogd resultaat:

Deelnemers van de workshop hebben inzicht in factoren die een rol spelen bij de implementatie van een interdisciplinaire groepsinterventie zoals Energiek. Dit inzicht wordt enerzijds verkregen door de toepassing van elementen uit implementatiemodellen op de eigen werksetting van de deelnemers. Anderzijds worden de ervaringen gepresenteerd van de ergotherapeuten die hebben deelgenomen aan het implementatieproject Energiek in de eerste lijn. Ook worden de (heel positieve) ervaringen van de patiënten gedeeld die hebben deelgenomen aan het programma. Je gaat weg met vele inzichten en wellicht inspiratie om het groepsprogramma Energiek in jouw werksetting op te zetten!

Categorie: Zorgtechnologie 

Aan de slag met AI in de (ergotherapie)praktijk! – Sprekers: V. vd Voort vd Kleij en R. Hendriksen

Praktisch AI toepassen: minder bezig met administratie, meer tijd voor cliënten

AI is in opkomst binnen de zorg en biedt ook voor ergotherapeuten verrassend praktische mogelijkheden. In deze interactieve sessie ontdekken deelnemers hoe ze kunstmatige intelligentie, zoals ChatGPT en verslagleggingstools, praktisch kunnen toepassen in hun dagelijkse werkzaamheden. Deze praktische benadering, die ontwikkeld is door een ergotherapeut in de praktijk, draagt bij aan administratieve lastenverlichting, betere communicatie en meer tijd voor persoonlijke zorg.

Categorie: Onderzoek & wetenschap 

Occupational Therapy at Home E-Rehabilitation (OTHER) for persons post-stroke, wat hebben we geleerd? – Spreker: S. Pellegrom 

De resultaten van de studie rondom OTHER worden gepresenteerd en resultaten van de procesevaluatie

In Nederland krijgen jaarlijks circa 40.000 mensen een beroerte (CVA). Oudere cliënten gaan na een beroerte vaak vanuit het ziekenhuis eerst voor een korte periode naar een afdeling geriatrische revalidatie in een verpleeghuis en revalideren daarna thuis verder. Met het 4-jarige project OTHER (gesubsidieerd door ZonMW) proberen onderzoekers de overgang van revalidatie  naar huis makkelijker te maken voor CVA-revalidanten. Met de interventie wordt beoogd om dagelijks functioneren en zelf-management te optimaliseren. Hiervoor maken onderzoekers gebruik van een interventie: sensoren en (online) coaching in de thuissituatie. Revalidanten dragen overdag een sensor die hun bewegingen meet tijdens alle dagelijkse activiteiten. Het onderzoek is in het najaar 2021 gestart en loopt door tot 2026.

Tijdens deze presentatie worden de eerste bevindingen en tussentijdse resultaten gedeeld en wat we tot nu toe hebben geleerd van het onderzoek om OTHER te implementeren.

Categorie: Handen

De kunst van het verbinden, waarnemen en handelen – K. Boer, Hand-ergotherapeut en L. Brandsma, Hand-ergotherapeut en psychosomatische therapeut i.o.

Het toepassen van Occupation Based Handtherapie

In het behandeltraject werken therapeut en patiënt als één team samen, met respect voor elkaars rol en deskundigheid. Het is een kunst om de kennis, ervaring en deskundigheid van beide zodanig te gebruiken, dat 1+1 niet 2, maar 3 of 4 wordt. Daarvoor is het belangrijk dat je als therapeut nieuwsgierig bent naar de ander en zonder oordeel kunt zien hoe hij is.

De vaardigheid om te observeren is een belangrijk instrument in je therapeutische gereedschapskist. Observeren van het bewegingspatroon, stressniveau en functioneel gebruik van een aangedane hand geeft meer informatie dan een kracht- of mobiliteitsmeting. Als je een patiënt vraagt een vuist te maken, zie je soms dat dat niet lukt. Vraag je daarentegen om een activiteit uit te voeren zoals het vastpakken van een vork, dan is dat een veel natuurlijkere en reflexmatige beweging die hetzelfde vraagt. Daarmee wordt een automatisch bewegingspatroon aangesproken dat al bestond vóór de aandoening. Door te observeren ontdek je gedrags- en bewegingspatronen die de behandeling positief of negatief kunnen beïnvloeden — en waarop je kunt inspelen om een beter resultaat te behalen.

Er is bewijs dat Occupation Based Hand Therapy (OBHT) effectiever is dan het uitsluitend oefenen van bewegingen. Geen enkele geïsoleerde beweging kan de complexiteit en betekenis van een dagelijkse activiteit evenaren. Het is ook niet vanzelfsprekend dat een patiënt een bepaalde beweging automatisch toepast in het dagelijks leven, enkel omdat hij die tijdens een oefening kan uitvoeren.

Voor elke patiënt is het daarnaast van groot belang om zo snel mogelijk weer het gevoel van regie te hervinden over wat hij in het dagelijks leven kan en wil doen — ondanks de aanwezige klachten. Dit vraagt om een proces van hernieuwd lichaamsbewustzijn: leren luisteren naar lichaamssignalen en deze inzetten om stap voor stap terug te keren naar een ‘nieuw normaal’.

Categorie: GGZ/ VB

ACLS6- cognitie in kaart – I. Bex van de Schoor

Als ergotherapeut kom je het regelmatig tegen: cliënten bij wie het cognitief handelen van grote invloed is op het dagelijks handelen. Denk aan situaties in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg of kinderergotherapie. Toch blijkt het in de praktijk nog best een uitdaging om dit op een toegankelijke en praktische manier goed in kaart te brengen.

In deze workshop…
maken deelnemers kennis met het Allen Cognitive Disability Model (ACDM) en het bijbehorende meetinstrument: de Allen Cognitive Level Screen-6 (ACLS-6). Je leert hoe je via dit model inzicht krijgt in hoe iemand handelt binnen een bepaald cognitief niveau (ACL 1–6), en wat dat kan betekenen in begeleiding en spel/ materiaal aanbod en doelstellingen in de ergotherapie.

Wat kun je verwachten in deze workshop?
De workshop biedt een introductie in het model en laat je laagdrempelig kennismaken met de ACLS-6. Via uitleg en zelf uitproberen krijg je een eerste indruk van het redeneermodel en het meetinstrument. De nadruk ligt op: hoe pas je dit als ergotherapeut praktisch toe in je dagelijkse werk?

Wat levert het je op?

• Inzicht in het redeneermodel ACDM
• Een eerste kennismaking met de ACLS-6
• Inzicht en kennismaking hoe cognitieve niveaus zich vertalen naar praktische begeleiding
• Bewustwording van het belang van scholing om het instrument op de juiste manier in te zetten

Tot slot
Het ACDM en de ACLS-6 bieden een betrouwbaar en bruikbaar kader om het cognitieve handelen in kaart te brengen. Goed gebruik vraagt om training – bijvoorbeeld via ACDMweb, Ergotherapie Nederland of Kennislinq. Deze workshop is een eerste stap: een uitnodiging om verder te ontdekken hoe dit model je kan helpen om nog gerichter te werken. Mijn doel? Dat elke ergotherapeut snapt wanneer en hoe je met het ACDM kunt redeneren – zodat je nog beter kunt aansluiten bij wat iemand nodig heeft.

Categorie: Divers 

Gesprekskaarten Dagelijks Leven met Dementie – Spekers: Prof. Dr. M. Graff en K. Bakker MscOT

Praktische tool om samen in gesprek te gaan over dementie en het dagelijks handelen

In co-creatie met ergotherapeuten, casemanagers dementie, mensen met dementie en hun naasten zijn de gesprekskaarten Dagelijks Leven met Dementie ontwikkeld. Met een subsidie van het Agis Innovatiefonds zijn de kaarten tijdens een project van een jaar ontwikkeld door onderzoekers van het Radboudumc/EDOMAH en een vormgever.

Het doel was om toegankelijke gesprekskaarten te ontwikkelen voor iedereen: ook voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden, laaggeletterden en mensen met een migratieachtergrond. De kaarten blijken heel bruikbaar om bij alle mensen met dementie en hun naasten te gebruiken, om het begrip over dementie en het dagelijks handelen met dementie te vergroten.

Met deze gesprekskaarten kun je op een laagdrempelige en toegankelijke manier in gesprek gaan met je client met dementie en zijn of haar naaste(n). Ze helpen om uitleg te geven, inzicht te vergroten en moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. Tijdens deze workshop maak je kennis met de gesprekskaarten en leer je hoe je de gesprekskaarten kunt gebruiken in je behandeling.

Demoworkshops

Het is ook mogelijk om een interactieve workshop te volgen tijdens de grote pauze.

Deze demoworkshops vinden plaats tijdens de grote pauze van 13.00 – 13.30 in Dexter 28 en Dexter 26 (vrije inloop). 

Demoworkshop 1: Samenwerking vanuit eigen kracht interdisciplinair en met stakeholders – Sandra van Gerwen en Ilse Daamen 

In de gemeente Rotterdam hebben paramedici zich gebundeld en samen met de gemeente opgetrokken om de valpreventie hoog/midden en laag met elkaar op te zetten. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een wijkgerichte valpreventie aanpak waarbij laag/midden vanuit de wijkcoördinatoren lopen en waarbij het hoog valrisico via een verlengde armconstructie door paramedici in de wijk mag worden afgenomen. Ook binnen de opdracht van reablement werken we samen met de VVT, gemeente en eerstelijns paramedici.

Demoworkshop 2: Samen sterk in oplossingen: Creatieve tools voor praktijkproblemen – Gerlinde Roorda Msc en Pieter van Vulpen Ing

Tijdens het volgen van de Master Healthy aging Professional  merkte ik, Gerlinde, hoe waardevol het is om samen met collega’s stil te staan bij praktijkproblemen — en hoe krachtig creatieve werkvormen kunnen zijn om tot verrassende oplossingen te komen. Binnen de Hanze hebben wij een opleiding gevolgd tot procesbegeleider Creatief denken. Vanuit deze deskundigheid willen wij deze interactieve workshop geven, speciaal voor ergotherapeuten die creatieve methodes willen ontdekken om met elkaar samen te werken om oplossingen te ontdekken waar je nooit aan had gedacht.

Tijdens de workshop laten wij jullie kennismaken met verschillende creatieve brainstormtechnieken, zoals kettingassociatie, bloemassociatie, battle absurd, etc. We gaan actief aan de slag met praktijkproblemen uit de groep, zodat je meteen ervaart hoe je deze werkvormen kunt toepassen in je dagelijkse werk. Wij geloven dat iedereen creatief kan denken — soms heb je alleen een andere invalshoek of een zetje nodig. Daarom is er ook aandacht voor hoe je een goede brainstorm begeleidt: hoe creëer je een veilige setting, hoe stimuleer je openheid en hoe zorg je ervoor dat het proces ook echt tot concrete inzichten leidt?

Wij nodigen je van harte uit om samen te komen denken, doen en ontdekken!

Keuzehulp voor patiënten met ALS, PSMA en PLS voor keuzes omtrent hulpmiddelen en woonvoorzieningen en leidraad voor ergotherapeuten

Mensen met ALS, PSMA en PLS (gezamenlijk aangeduid als ALS) en hun naasten worden gedurende het ziektetraject geconfronteerd met belangrijke beslissingen die zij moeten nemen over zorg en behandeling voor het behoud van hun kwaliteit van leven. Alhoewel besluitvorming in de ALS zorg over o.a. hulpmiddelen en woonvoorzieningen plaats vindt op basis van het principe van Samen Beslissen worden in de uitvoering hiervan o.a. knelpunten ervaren wat betreft de mate van eigen regie.

Doelstelling

Verbeteren van de ondersteuning voor mensen met ALS en hun naasten in het nemen van beslissingen ten aanzien van hulpmiddelen en woonvoorzieningen.

Methode

• Focusgroepen met mensen met ALS en hun naasten over ervaringen met de besluitvorming voor hulpmiddelen en woonvoorzieningen.
• Online vragenlijst naar de succesfactoren en knelpunten die ergotherapeuten ervaren in de gezamenlijke besluitvorming.
• Het ontwikkelen van een keuzehulp voor patiënten en naasten en een leidraad voor ergotherapeuten.

Resultaten

Uit de focusgroepen zijn positieve ervaringen met de ondersteuning van besluitvorming naar voren gekomen. Naast positieve ervaringen zijn er aandachtspunten voor verbetering: meer inzet ervaringsdeskundigen mensen met ALS, adequate timing van informatievoorziening en verwachtingsmanagement over de begeleidingsvorm. De resultaten van de vragenlijst laten zien dat de meeste ergotherapeuten zichzelf goed in staat acht om mensen met ALS te ondersteunen bij beslissingen voor hulpmiddelen en woonvoorzieningen volgens de principes van gezamenlijke besluitvorming. Het is echter minder gebruikelijk om het proces met de patiënt en de naaste(n) te evalueren.

Op basis van opgehaalde informatie zijn producten ontwikkeld om het proces van beslisondersteuning te verbeteren.

• Keuzehulp voor mensen met ALS en hun naasten volgens de stappen van gezamenlijke besluitvorming https://alscentrum.nl/keuzehulp
• Leidraad voor ergotherapeuten. Leidraad-ergotherapeuten-beslisondersteuning-hulpmiddelenzorg-versie-25-11-2024.pdf

Conclusie

De keuzehulp geeft patiënten en naasten een overzicht over welke stappen in het kiezen voor en gebruiken van voorzieningen doorlopen worden zodat ze hier meer eigen regie in ervaren.

Resultaten uit een kwalitatief onderzoek naar de perspectieven van verpleeghuisbewoners, naasten en zorgprofessionals

Het syndroom van Korsakov is een chronische neuropsychiatrische aandoening die leidt tot onomkeerbare cognitieve beperkingen en gedragsveranderingen. Binnen het verpleeghuis is een gestructureerde omgeving vaak noodzakelijk, maar dit kan de participatie en ervaren autonomie van bewoners onder druk zetten. Hoewel autonomie en participatie belangrijk zijn in persoonsgerichte zorg, is nog weinig bekend over hoe mensen met het syndroom van Korsakov, hun naasten en zorgprofessionals deze begrippen ervaren in het dagelijks leven.

Dit kwalitatieve onderzoek geeft inzicht in de behoeften, voorkeuren en ervaringen ten aanzien van participatie en autonomie bij mensen met het syndroom van Korsakov die in een verpleeghuis wonen. Drie perspectieven worden betrokken: (1) bewoners, (2) naasten en (3) zorgprofessionals. De dataverzameling bestaat uit semigestructureerde interviews (met visuele hulpmiddelen) en focusgroepen. (De resultaten worden verwacht in het vierde kwartaal van 2025)

Het onderzoek is onderdeel van het KAPACIT-promotietraject, uitgevoerd in samenwerking met Radboudumc, Amsterdam UMC en Atlant. De verkregen inzichten worden gebruikt voor de ontwikkeling van een evidence-based toolkit die verpleeghuizen ondersteunt in het bevorderen van participatie en autonomie van mensen met het syndroom van Korsakov.

Concrete handvatten voor het verantwoord toepassen van AI in de praktijk

In de dagelijkse praktijk ervaren ergotherapeuten vaak belemmeringen zoals beperkte tijd om wetenschappelijke literatuur te raadplegen en uitdagingen bij het interpreteren van wetenschappelijk Engels. Artificiële intelligentie (AI) biedt nieuwe mogelijkheden om deze kloof tussen onderzoek en praktijk te verkleinen. Deze workshop laat zien hoe ergotherapeuten AI effectief kunnen inzetten om snel relevante onderzoeken te vinden, samenvattingen te verkrijgen en behandelingen wetenschappelijk te onderbouwen.

Vanuit Ergotherapie Nederland is sinds dit jaar de commissie onderzoek opgestart met als doel het verkleinen van de afstand tussen onderzoek en praktijk. In het kader hiervan wordt deze posterpresentatie georganiseerd.

Tijdens de posterpresentatie komen onder meer toepassingen als ChatGPT, Consensus, DeepResearch en Elicit aan bod. Deze tools helpen om snel betrouwbare informatie te verkrijgen, samenvattingen van complexe onderzoeken te genereren en klinische beslissingen te ondersteunen (Rajpurkar et al., 2022). Deelnemers leren praktische vaardigheden en worden geïnformeerd over de kansen én valkuilen, zoals risico’s rondom betrouwbaarheid en bias in AI-gegenereerde informatie (Rajpurkar, 2022).

Deze presentatie is relevant omdat evidence-based practice essentieel is voor de kwaliteit van ergotherapeutische zorg (Verhoef et al., 2023). Door AI slim te benutten, kunnen ergotherapeuten sneller en gemakkelijker betrouwbare en actuele kennis toepassen in de praktijk, wat de kwaliteit van zorg ten goede komt en professionele ontwikkeling stimuleert (Mansour & Wong., 2024).

Effectiviteit van een persoonsgerichte interdisciplinaire revalidatie behandeling voor post-Covid

Vanuit Adelante is een medisch specialistische revalidatie (MSR) behandeling ontwikkeld voor patiënten met post-COVID, die vastlopen in het dagelijks leven. Deze interdisciplinaire revalidatie behandeling voor Post-COVID richt zich op het optimaliseren van het functioneren en het vergroten van de fysieke en mentale belastbaarheid, ondanks klachten. Doel is om de patiënten, die veelal vanuit een biomedisch model denken, mee te nemen in de bio-psycho-sociale benadering van de revalidatiegeneeskunde en te focussen op het verminderen van en leren omgaan met de beperkingen.
Behandelprogramma
In het poliklinisch post-COVID-19 behandelteam zijn vertegenwoordigd: Revalidatiearts (RA), fysiotherapeut (FT), ergotherapeut (ET), psycholoog (PST), maatschappelijk werker (MW), logopedist (LO) en fysiotherapie assistent (FAS).
De behandeling bestaat uit een intake revalidatiearts, assessment fase (4 weken) en behandelfase. In de assessment fase worden klachten, beperkingen en krachten van de patiënt, zijn hulpvraag en doelen in kaart gebracht. Deze fase wordt afgesloten met een educatie (door verschillende disciplines). In deze educatie staat de hulpvraag en de biopsychosociale visie centraal en worden verwachtingen op elkaar afgestemd. Indien groen licht van het team, heeft patiënt vervolgens een aantal dagen de tijd om na te denken of hij bereid is te starten met de behandeling.
De behandelfase kent een reguliere (4 weken, eventueel met begeleiding 1ste lijn) en intensieve variant (9 weken). Binnen dit programma heeft de patiënt meerdere doelen op de verschillenden domeinen binnen het bio-psycho-sociale functioneren.
Rol van de ergotherapie:
Ergotherapie is erop gericht om de patiënt te leren een (nieuwe) balans te vinden in de dagelijkse activiteiten en in de rollen die worden vervuld. Dag- en weeklijsten worden gebruikt om huidig dagelijks functioneren in kaart te brengen. Tijdens het evalueren is er aandacht voor dagritme, afwisseling en verdeling van soort activiteiten. Daarnaast staat ergotherapie uitgebreid stil bij hoe patient zijn keuzes maakt t.a.v. uitvoeren van activiteiten, wel dan niet klachtengericht en met welke redenen. Speelt bijvoorbeeld bezorgdheid voor toename van de klachten een rol? Vanuit een nieuwe balans wordt getracht het activiteitenniveau op te
bouwen, meestal middels Graded Activity. Het bevorderen van zelfmanagement en het hervinden van eigen regie in de veranderende omstandigheden zijn overkoepelende thema’s in de behandeling.
Deze gepersonaliseerde interdisciplinaire revalidatie behandeling werd geëvalueerd door middel van een single-case experimental design (SCED). Daarbij wordt gezien dat een 12-weekse interdisciplinaire revalidatie behandeling effectief lijkt in het verbeteren van dagdagelijkse activiteiten, participatielevels en kwaliteit van leven.

Een evidence-based benadering bij de revalidatie van de bovenste ledematen bij cerebrale parese

Deze poster presenteert de resultaten van een Critical Appraised Topic (CAT) over het gebruik van Virtual Reality (VR) als interventiemiddel in de revalidatie van de bovenste ledematen bij kinderen met cerebrale parese (CP). De klinische vraag luidt: Wat is een effectieve methode voor ergotherapeuten, werkzaam in ambulante revalidatiecentra, om Virtual Reality (VR) te implementeren binnen het ergotherapeutische therapieproces van de revalidatie van bovenste ledematen bij kinderen van nul tot twaalf jaar met cerebrale parese?

Op basis van een Critically Appraised Topic (CAT) vond er een gestructureerde literatuurstudie, analyse en kwaliteitsanalyse van de geselecteerde studies plaats. Eén systematische review en twee randomized controlled trials werden geselecteerd.

Uit de analyse kon worden besloten dat VR een significante verbetering kan opleveren in revalidatie van de bovenste ledematen, fijne motoriek en functionele mobiliteit. Vooral kinderen met  Manual Ability Classification System (MACS) niveau III en IV ervaren hierin een groter effect. Uit de resultaten kan er aanbevolen worden om VR-sessies van 30 tot 60 minuten te hanteren, voor een totaal minimum van 360 minuten verspreid over minimaal drie weken. Een training van ergotherapeuten voorafgaand aan implementatie is essentieel, gezien de ergotherapeuten in de opgenomen onderzoeken steeds werden voorzien van een voorafgaande trainingssessie. Er kan een opdeling gemaakt worden in verschillende type VR: nonimmersive, semi-immersive, immersive en augmented reality. Er is nood aan verder onderzoek omtrent welk type VR het meest effectief is (Bell et al.,2024)(Choi et al.,2021)(Daliri et al.,2025).

Conclusie: VR, met evidence based onderbouwing, is een effectief therapiemiddel om als ergotherapeut in te zetten bij de revalidatie van de bovenste ledematen bij kinderen met cerebrale parese. Verder onderzoek omtrent de types VR en de specifieke therapieprogramma’s die hiermee samenhangen is noodzakelijk.

.

De COMFI studie: een COmbinatie van Managing Fatigue Interventies

Achtergrond: Veel mensen met een chronisch progressieve aandoening worden in het dagelijks leven beperkt door vermoeidheid. Ergotherapie kan mensen ondersteunen bij het toepassen van strategieën om, ondanks vermoeidheid, in staat te zijn om belangrijke dagelijkse activiteiten uit te voeren. Twee ergotherapie interventies die elkaar goed aanvullen en goed in combinatie zijn toe te passen, zijn de Activiteitenweger en het Packer Managing Fatigue programma. De komende jaren gaat een ergotherapie onderzoek plaats vinden naar het effect van de gecombineerde ergotherapie interventie.

Doelstelling: Tijdens deze presentatie geven we informatie over het onderzoek naar de (kosten) effectiviteit van de gecombineerde ergotherapie interventie voor mensen met een chronisch neurologische aandoening en vermoeidheid. Aan de hand van casuïstiek en praktische oefeningen krijgen de deelnemers inzicht in deze gecombineerde interventie.

Beoogde resultaat: de collega’s zijn op de hoogte van het ergotherapie onderzoek en krijgen inzicht hoe ze eventueel kunnen deelnemen aan het onderzoek.

Dementievriendelijke gemeenschappen beloven dat mensen met dementie en hun naasten kunnen blijven meedoen. Maar hoe ziet dat er in de praktijk uit? Uit promotieonderzoek blijkt dat veel initiatieven goed bedoeld zijn, maar niet altijd werken. Mensen met dementie worden nog te vaak benaderd vanuit hun ziekte en raken zo uitgesloten van betekenisvolle activiteiten. Daarnaast bereiken initiatieven vaak maar een selecte groep, bijvoorbeeld mensen mét mantelzorger of met een westerse achtergrond. Juist degenen die steun het hardst nodig hebben, vallen daardoor buiten de boot.

Er zijn echter ook initiatieven die wél slagen. Wanneer mensen met dementie en hun naasten actief worden betrokken, en wanneer gewone, laagdrempelige activiteiten toegankelijk worden gemaakt, ervaren zij meer plezier, voldoening en inclusie. Hoe dat werkt wordt uitgelegd met praktische voorbeelden. Ook wordt de nadruk gelegd op de kansen voor ergotherapie. Ergotherapeuten zijn experts in handelen, participatie en occupational justice. Zij weten hoe activiteiten afgestemd kunnen worden op mogelijkheden en behoeften. Toch zijn zij vaak afwezig bij de ontwikkeling van dementievriendelijke initiatieven. Hoe zit dat? En waar liggen kansen?

In deze posterpresentatie hoor je de belangrijkste onderzoeksresultaten en praktijkvoorbeelden, en reflecteer je op wat dit betekent voor jouw werk.

Een online module voor mensen met een spierziekte, praktijkervaring uit het UMC Utrecht

Vermoeidheid komt veel voor bij mensen met een spierziekte en beïnvloedt hun dagelijks functioneren negatief. Patiënten stellen hierover regelmatig hulpvragen in de revalidatie. Door de complexiteit van vermoeidheid is een multidisciplinaire aanpak nodig. Op deze poster delen we praktijkervaring met de ontwikkeling en toepassing van een online module die mensen met een spierziekte helpt hun vermoeidheid beter te begrijpen, ermee om te gaan en zich voor te bereiden op een revalidatieconsult.

De online module is ontwikkeld door het revalidatiebehandelteam Neuromusculaire Ziekten van de afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap & Sport (RF&S) van het UMC Utrecht. Het doel was om het ‘standaardverhaal’ van behandelaren uit verschillende disciplines – zoals de revalidatiearts, fysiotherapeut en ergotherapeut – samen te brengen in één overzichtelijke module. Vanaf het begin waren ook patiënten actief betrokken bij de ontwikkeling. Zij dachten mee over de inhoud, structuur en vormgeving, zodat de module goed zou aansluiten bij hun ervaringen, behoeften en dagelijkse praktijk. De module bevat zowel algemene informatie over vermoeidheid als meer specifieke adviezen voor mensen met een spierziekte. Ondersteund door een onderwijskundige, hebben we gekozen voor een interactieve opzet, waarin geschreven tekst wordt afgewisseld met filmpjes en opdrachten.

In het UMC Utrecht wordt de module tijdens het eerste consult met de revalidatiearts aangeboden aan patiënten met een spierziekte en vermoeidheidsklachten. Patiënten geven aan dat de module hen helpt om de oorzaken van hun vermoeidheid beter te begrijpen en ze halen nuttige tips uit de module. Daarnaast vinden ze de module gebruiksvriendelijk, niet belastend en helpend in de zorg. Ook vanuit het revalidatieteam zijn de ervaringen positief. Revalidatieartsen, ergotherapeuten en fysiotherapeuten merken dat patiënten na het doorlopen van de module beter voorbereid en met concretere hulpvragen naar hun consult komen. Dit maakt het mogelijk om sneller de diepte in te gaan en advies op maat te geven.