Hulpmiddelen zijn essentieel voor participatie van mensen met beperkingen. Echter, niet alle beschikbare hulpmiddelen zijn bruikbaar vanwege individuele verschillen in beperkingen of het niet goed samengaan met andere hulpmiddelen. In de revalidatie is behoefte aan individuele oplossingen. Do-It-Yourself technologie, zoals 3D printen, biedt kansen voor ergotherapeuten om hulpmiddelen meer op maat, goedkoper, sneller én samen met cliënten te maken. In het RAAK-publiek project ‘Ergotherapie en DIY-technologie’ stond de vraag centraal: ‘Hoe kan 3D-printen geïntegreerd worden in de dagelijkse praktijk van revalidatie-ergotherapeuten en welke ondersteuning hebben zij daarbij nodig?

Binnen de revalidatiecentra Adelante Zorggroep, Libra Revalidatie & Audiologie en Sevagram werd gedurende twee jaar actieonderzoek uitgevoerd in leergemeenschappen aan de hand van vier fasen (plannen, actie, observeren, reflecteren). In de leergemeenschappen participeerden naast ergotherapeuten ook (adaptatie)technici, cliënten, docenten/studenten en onderzoekers met een achtergrond in de zorg, materiaalkunde, ontwerpen of engineering.
Het project heeft geresulteerd in een diversiteit aan producten en resultaten voor de praktijk, voor onderzoek en ook voor onderwijsdoeleinden. Zo heeft het een variatie aan hulpmiddelen op maat opgeleverd voor cliënten in de kinder-, volwassenen- en geriatrische revalidatie. Hierbij kan gedacht worden aan gepersonaliseerde handvaten voor bestek of gereedschappen, drinkbekerhouders met een aangepast handvat, schrijfhulpmiddeltjes gevormd met passende maatvoering voor een kind etcetera.

Drinkbeker hulpmiddel
schrijfmuis

Procesbeschrijving en toolbox voor hulpmiddelen

Ter ondersteuning van het kiezen voor, ontwerpen en maken van 3D geprinte hulpmiddelen op maat is er een procesbeschrijving ontwikkeld, die voldoet aan de geldende Europese wetgeving MDR (Medical Devices Regulation, risicoklasse I), met templates en instructiemateriaal voor de zorgpraktijk. Deze zijn vrij toegankelijk via de website van het lectoraat Ondersteunende Technologie in de Zorg: Procesbeschrijving hulpmiddel op maat. Er is tevens een bijbehorende toolbox ontwikkeld, die onder andere (demo)materialen, handleidingen en workshops bevat voor (zorg)professionals om te leren 3D-printen. Op de Zuyd-website Hulpmiddelentips is een speciale zoekingang ‘Maak het zelf’ toegevoegd waar 3D-ontwerpen gezocht, gedownload en gedeeld kunnen worden. Ook is er lesmateriaal ontwikkeld voor bachelor studenten ergotherapie en voor de interdisciplinaire minor ‘Designing Future Care- technology aided’, waar naast studenten van zorgdisciplines ook o.a. studenten techniek en communicatie- en multimediadesign aan kunnen deelnemen. In het project zijn gegevens verzameld over welke factoren relevant kunnen zijn voor daadwerkelijke implementatie van 3D printen in de revalidatie. Aanbevelingen voor vervolgonderzoek zijn dan ook om dit te richten op implementatie, maar hierbij ook actuele thema’s, zoals ontwikkelingen op het gebied van techniek en zorg mee te nemen en te onderzoeken hoe 3D printen op een duurzame en toekomstbestendige wijze een vaste plek kan krijgen.

Voor dit project ontving het projectteam in november 2022 de RAAK-Award, de 1e prijs van de vakjury, voor beste praktijkgericht onderzoek in Nederland! In het gehele artikel staan ook links naar diverse (inter)nationale publicaties en presentaties over de projectresultaten. Bekijk het gehele artikel door op de knop te klikken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Monique.Lexis@zuyd.nl.