Oorzaken chronische vermoeidheid

Chronische vermoeidheid kan verschillende oorzaken hebben. De vermoeidheid kan een indirect gevolg zijn van een fysieke of mentale aandoening, zoals een spierziekte of een burn-out. Dit wordt secundaire vermoeidheid genoemd. Maar het komt ook voor dat de vermoeidheid zelf het probleem is en het een direct gevolg is van de aandoening zoals bepaalde vormen van hersenletsel. Dan is er sprake van primaire vermoeidheid.

De meest voorkomende oorzaken van chronische vermoeidheid:

Ouderdom. Ons lijf reageert anders naarmate we ouder worden. Ook zijn we vatbaarder voor ziekten en kwaaltjes, waardoor we ons sneller vermoeid voelen.
Mentale problemen. Psychologische factoren, zoals langdurige stress of stoornissen zoals een depressie, of cognitieve problemen, zoals geheugenklachten, kunnen leiden tot vermoeidheid.
Een diagnose. Veel ziekten en aandoeningen veroorzaken vermoeidheidsklachten. Denk aan spierziekten, kanker, infectieziekten zoals Covid-19 of Q-koorts. Er kan zowel sprake zijn van fysieke vermoeidheid, omdat het lichaam harder moet werken vanwege de ziekte, als van mentale vermoeidheid door emoties of psychologische veranderingen.
Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) of Myalgische Encefalomyelitis (ME). Als iemand geen aandoening of ziekte heeft, maar wel constant moe is, kan er sprake zijn van een chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) of ME: Myalgische Encefalomyelitis. Er is dan meestal geen medische oorzaak voor de vermoeidheid te vinden. De vermoeidheid kan zodanig zijn, dat het invloed heeft op het dagelijkse functioneren en dat iemand niet herstelt na het nemen van rust.

Symptomen vermoeidheid

Vermoeidheid kan zich zowel lichamelijk als mentaal uiten. Bij lichamelijke vermoeidheid gaat het lichaam protesteren. Iemand kan bijvoorbeeld rug- of hoofdpijn krijgen en is snel moe na inspanning. Fietsen, lopen en andere ‘normale’ activiteiten gaan minder goed dan voorheen.

Mentale vermoeidheid is onder meer te herkennen aan lusteloosheid, stress of een verminderde concentratie. Iemand die mentaal vermoeid is, kan ook wat sneller geprikkeld zijn en een korter lontje hebben. Vaak is het iemand uit de omgeving die eerst opmerkt dat de persoon die vermoeid is zich anders gedraagt. Hoe de vermoeidheid zich uit is per persoon verschillend. Wat de een als inspannend ervaart, hoeft voor de ander niet hetzelfde te voelen.

Vaak is er ook een relatie tussen beide vormen. Mensen met lichamelijke vermoeidheid kunnen zich ook mentaal moe voelen. En ook mentale vermoeidheid kan zich lichamelijk uiten zoals het ervaren van een zwaar gevoel in het lichaam.

Oorzaken chronische vermoeidheid achterhalen

Het is belangrijk eerst te weten wat de vermoeidheid bij iemand veroorzaakt, zodat een ergotherapeut gericht te werk kan gaan. ‘Vermoeidheid door een spierziekte vraagt om een andere aanpak dan mentale vermoeidheid,’ legt ergotherapeut Yvonne Veenhuizen uit. ‘In het eerste geval is het belangrijk om af en toe te gaan zitten om de spieren niet te overbelasten. Terwijl het bij mentale vermoeidheid juist goed kan werken om actief te zijn.’