Langer zelfstandig thuis wonen: voor- en nadelen

De overheid stimuleert ouderen zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. De vergrijzing neemt toe en thuis wonen is een oplossing voor het personeelstekort in verpleeghuizen. Veel senioren willen zelf ook graag in hun eigen omgeving blijven wonen. Ze zijn fit en voelen zich veilig en vertrouwd in hun eigen huis, met vrienden en familie in de buurt.

‘De mentaliteit onder ouderen is in de afgelopen decennia veranderd,’ ziet Jochen Bilderbeek, die al achttien jaar werkzaam is als ergotherapeut. ‘Vroeger wilden 65-plussers graag naar het bejaardenhuis. Dat was gezellig en er werd voor je gezorgd. Nu zie je dat ouderen dit moment steeds meer uitstellen. Ze willen het liefst zo lang mogelijk alles zelf doen en niet afhankelijk zijn van anderen.’

Dat ouderen steeds langer thuis wonen, heeft dus niet alleen te maken met het beleid van de overheid, maar ook met de wensen van ouderen zelf. Ongeveer 94 procent van de ouderen woont zelfstandig thuis. Onder 85-plussers is het aantal thuiswonenden snel toegenomen: van 65 procent in 2012 tot 72 procent in 2016. Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandse Zorg­autoriteit (NZa).

Voordelen van thuis wonen

Thuis wonen heeft dan ook voordelen. Zo blijkt uit onderzoek dat ouderen langer fit blijven. ‘Ouderen gaan minder snel achteruit als ze in hun eigen omgeving wonen, met hun vertrouwde spulletjes en dierbaren om zich heen,’ zegt ergotherapeut Jochen Bilderbeek. ‘In een instelling worden ze misschien passief, omdat ze weinig uitdaging hebben of omdat ze minder kunnen doen zonder vaste routines om aan vast te houden. De koffie wordt meestal voor je gezet en de maaltijd komt als vanzelf op tafel.’

Een ander voordeel is dat het makkelijk is om sociale contacten te onderhouden en dat ouderen zelf kunnen bepalen hoe ze wonen. Ook financieel kan het aantrekkelijk zijn: de bijdrage voor een particulier verzorgingshuis kan erg oplopen. Door thuis te blijven wonen, blijft de intering op het eigen vermogen beperkt.

Nadelen van langer thuis wonen

Ergotherapeut Bilderbeek komt ook schrijnende gevallen tegen: ouderen die lang thuis wonen maar juist eenzaam zijn, omdat ze weinig sociale contacten hebben. Thuis wonen is dus niet per se altijd het beste voor elke oudere. ‘Soms zie je dat een oudere juist beter op zijn plek is in een tehuis, waar hij tenminste mensen om zich heen heeft en gestimuleerd wordt tot activiteit.’

Een ander nadeel van thuis wonen is dat er soms kostbare investeringen moeten worden gedaan in en om de woning. ‘Verhuizen naar een ander huis kan ook, maar is niet altijd een optie, omdat er niet voldoende gelijkvloerse ouderenwoningen beschikbaar zijn,’ zegt Bilderbeek. Veel ouderen kiezen er daarom voor hun huis aan te passen, bijvoorbeeld door drempels weg te halen of de badkamer te verbouwen. ‘Dit kan aardig in de kosten lopen, want niet alles wordt vergoed. Het is daarom goed hier tijdig voor te gaan sparen.’

Levenskwaliteit belangrijk

Een ergotherapeut kan helpen bepalen wat de juiste beslissing voor een oudere is. De kwaliteit van leven speelt daarbij een belangrijke rol: kan de oudere zich nog verplaatsen? Kan hij of zij naar buiten voor een ommetje of om andere mensen op te zoeken? ‘Zo niet, dan proberen we dat eerst op te lossen,’ zegt Bilderbeek. ‘En anders kan een andere woonvorm een goed alternatief zijn.’