Vermoeidheid en (chronische) ziekten

Chronische vermoeidheid komt regelmatig voor bij mensen met ziekten of aandoeningen. Bijvoorbeeld als het gevolg van de ziekte van Lyme, de ziekte van Crohn, Pfeiffer of Parkinson. Lang werd gedacht dat de heftigheid van de vermoeidheid te maken had met de diagnose en dat sommige ziekten meer vermoeidheid veroorzaken dan andere. Uit onderzoek blijkt nu dat de mate van vermoeidheid niet alleen te maken heeft met de aandoening, maar ook met persoonlijke kenmerken.

‘Leeftijd, activiteitenniveau, slaap, pijnklachten, het gevoel invloed te hebben op de klachten en de bereidheid om iets aan de vermoeidheid te doen, spelen een grote rol bij het herstel,’ zegt ergotherapeut Yvonne Veenhuizen. Yvonne doet onderzoek naar vermoeidheid bij spierziekten. ‘Het is niet zo dat hoe langer iemand vermoeidheid ervaart, hoe moeilijker het is ervan af te komen. Vaak is het een kwestie van anders omgaan met de energie en zijn er aanpassingen in het dagelijks leven mogelijk om deze energie slim in te zetten. Als een patiënt die veranderingen kan inzetten, kan het herstel snel gaan.’

Behandeling is maatwerk

Er is geen standaard handboek om vermoeidheid aan te pakken. Waar het voor de ene persoon goed werkt om tussen de middag een dutje te doen, kan dat bij iemand anders juist meer vermoeidheid veroorzaken. De manier waarop de vermoeidheid zich uit verschilt ook per diagnose. ‘De ene patiënt met een spierziekte ervaart fysieke vermoeidheid, de andere patiënt mentale vermoeidheid,’ zegt Veenhuizen. ‘Ook zijn er per persoon grote variaties.’

Chronische vermoeidheid vraagt dus om een individuele aanpak en behandeling. Een ergotherapeut helpt mensen om de vermoeidheid aan te pakken op een manier die bij jou past. ‘We kijken samen wat je fysiek en mentaal aankan en hoe we je dagelijkse activiteiten daarop kunnen laten aansluiten,’ zegt Yvonne Veenhuizen. ‘Het doel is niet om inactief te worden, maar om bewust om te gaan met je energie. Zodat je goed kan reageren op de vermoeidheid.’

Voorbereiden vermoeidheid door ziekte

Yvonne Veenhuizen werkt in het Radboud UMC en gespecialiseerd in de behandeling van mensen met spierziekten of Parkinson. Hoe kan iemand zich na een diagnose voorbereiden op de vermoeidheid? Veenhuizen: ‘Het is belangrijk om goed te luisteren naar je lichaam en te voelen wat er gebeurt. Blijf bezig, maar doseer en probeer activiteiten af te wisselen. Als je merkt dat je over een grens gaat, neem dan even gas terug. En probeer te achterhalen waar je energie van krijgt en wat energie kost.’