Zorgen voor een chronisch zieke partner

Leven met een chronisch zieke partner kan veel impact hebben. Jullie relatie verandert  en de thuissituatie kan er van het ene op het andere moment compleet anders uitzien, bijvoorbeeld na een herseninfarct, een hartaanval of een ernstig ongeluk. Voor degene die ziek is kan dit heftige en verdrietige gevolgen hebben. Maar ook voor de partner is het moeilijk. Waar moet je aan denken als je thuis woont met een chronisch zieke partner?

Mantelzorgers overbelast

Ergotherapeut Jochen Bilderbeek is gespecialiseerd in zelfstandig thuis wonen. Hij komt regelmatig thuis bij echtparen van wie een van de partners ziek is. Degene die verzorgt, de mantelzorger, wil vaak het liefst alles zelf doen, merkt hij. ‘Mantelzorgers voelen zich zo verantwoordelijk voor hun partner, dat ze het moeilijk vinden om de zorg uit handen te geven.’ Terwijl dat een belangrijke voorwaarde is om het zorgen voor een partner vol te kunnen houden. ‘Je hoeft het niet allemaal alleen te doen.’

Ongeveer 10 procent van de mantelzorgers is overbelast, blijkt uit cijfers van de Rijksoverheid. Door de decentralisatie van de zorg en de nadruk op onze participatiemaatschappij is steeds meer zorg op het bordje van mantelzorgers terecht gekomen. Waar vroeger het verpleeghuis de zorg verleende, doet de familie van de patiënten dat nu steeds vaker zelf. Het voordeel is dat de chronisch zieke op deze manier zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen, in de eigen vertrouwde omgeving. Het nadeel is dat mantelzorgers soms overbelast worden, omdat de zorgtaken hen zwaar vallen.

Hulp voor de mantelzorger

Ergotherapeut Jochen Bilderbeek adviseert altijd om niet alleen hulp in te schakelen voor de zieke, maar ook voor degene die de zieke verzorgt. ‘Het is belangrijk dat je aan jezelf blijft denken. Dat je voldoende rust neemt, grenzen stelt en leuke dingen blijft doen.’ Een ergotherapeut kan helpen beslissen wat een mantelzorger nodig heeft om de zorg voor de partner te kunnen blijven volhouden.

Bilderbeek: ‘Ik begeleidde eens een stel van wie de vrouw slecht ter been was. Haar man tilde haar altijd uit de rolstoel naar het bed of het toilet. “Ze weegt maar 45 kilo,” zei hij. Ik adviseerde hem dit niet meer zo te doen. Door haar te tillen belastte hij zijn rug enorm en dat kon gevolgen hebben voor de lange termijn: wat als hij straks door rugklachten helemaal niets meer zou kunnen doen? Hier had hij nog niet over nagedachten. Toen stond hij ervoor open om samen te kijken naar een geschikt transferhulpmiddel.’

Organisaties voor de mantelzorger

Er bestaan organisaties die er speciaal op gericht zijn mantelzorgers te ontlasten. Zo kunnen mantelzorgers een vrijwilliger of een betaalde zorgverlener inschakelen, om te helpen bij het verlenen van specifieke zorg. Dit wordt respijtzorg genoemd. Er zijn verschillende vormen van respijtzorg, zoals opvang buitenshuis (dagopvang, logeerhuizen of time-outvoorziening), hulp aan huis en tijdelijke zorg (denk aan een dagdeel per week of een weekend per maand). Het is ook mogelijk om hulp te krijgen via de gemeente, zoals huishoudelijke hulp of speciaal vervoer.