Zelfstandig thuis wonen dankzij een ergotherapeut

Mevrouw Stikkel (76) werkte vroeger, als alleenstaande moeder van twee zoons, fulltime als tandartsassistente. Toen ze met pensioen ging, nam ze de zorg van haar zieke moeder op zich. Al snel kreeg ze ‘het ene na het andere euvel’ te verduren. Een ergotherapeut helpt mevrouw Stikkel om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. 

Een herseninfarct, een gebroken heup, twee ingezakte ruggenwervels door osteoporose. Wanneer dit allemaal gebeurde, weet mevrouw Stikkel niet precies. ‘Ik ben een beetje slecht in onthouden,’ verontschuldigt ze zich. Maar het leidde ertoe dat ze veel simpele handelingen niet meer zelf kan doen. Het bed opmaken, bijvoorbeeld. Dat doet de huishoudelijke hulp eens per week voor haar. En de buren helpen haar met het bijhouden van de tuin.

De rugpijn is soms ondraaglijk. Toch wil mevrouw Stikkel niet klagen. ‘Ik voel me best wel super,’ zegt ze. Al veertig jaar woont ze in hetzelfde huis in Alkmaar. En dat wil ze het liefst zo houden. ‘Als ik hier ooit wegga, moeten ze me eruit dragen.’ Ze is onder behandeling bij een fysiotherapeut en de huisarts belt haar iedere week. Omdat ze van niemand afhankelijk wil zijn, verwees de thuiszorg haar door naar een ergotherapeut, die samen met mevrouw Stikkel zou kunnen bepalen wat zij nodig heeft om het in haar eentje te redden.  

Bang om te vallen

Susan van Kampen, werkzaam bij Ergotherapiepraktijk Doen in Alkmaar: ‘Al snel werd duidelijk dat mevrouw Stikkel twee zorgvragen had. Ze was bang om te vallen en wilde het huis wat veiliger maken. En ze wilde graag haar sokken zelf aan en uit kunnen doen. Dat lukte haar niet vanwege de rugpijn.’ Ergotherapeut Van Kampen, gespecialiseerd in valpreventie, inventariseerde samen met mevrouw Stikkel welke plekken een probleem zouden kunnen vormen als zij zich met haar rollator door de woning zou bewegen. 

Ze adviseerde onder andere om de drempels bij de voor- en achterdeur te nivelleren, zodat mevrouw Stikkel de rollator er niet overheen zou hoeven tillen. ‘Zeker na het boodschappen doen, en bij vermoeidheid, wordt dit te zwaar: mevrouw Stikkel kan haar energie beter aan andere handelingen besteden,’ licht Susan van Kampen toe. De ergotherapeut kwam er verder achter dat mevrouw Stikkel zich bij het omhoogkomen van de wc optrok aan de wastafel. ‘Dit leek me niet veilig, ik heb haar aangemoedigd beugels te plaatsen om te voorkomen dat ze valt.’ 

Voor het probleem van het aantrekken van sokken kwam Van Kampen met de suggestie om een sokaantrekker te gebruiken. ‘Daar ben ik me een partijtje blij mee!’ zegt mevrouw Stikkel. Door het hulpmiddel kan ze zittend op een stoel haar sokken aandoen. Zo hoeft ze niet te bukken en belast ze haar rug niet. ‘Ideaal’, zegt ze, ‘ik ben er goed mee geholpen.’ 

Bezig blijven en hersenen trainen

Met deze hulp lukt het mevrouw Stikkel om zelfstandig thuis te blijven wonen. Maar er zijn ook ‘handigheidjes’ die ze zelf verzint. Als ze ’s ochtends na het douchen te veel pijn heeft om haar voeten af te drogen, dan richt ze gewoon de föhn erop. En haar rug masseert ze met een zelfgemaakt ‘apparaat’: een panty met daarin een tennisbal. ‘Mevrouw Stikkel wil van niemand afhankelijk zijn,’ zegt Susan van Kampen. ‘Hierdoor is zij gemotiveerd om handelingen zelfstandig te blijven uitvoeren. Ik moedig haar aan om dit vooral te blijven doen en kijk tegelijkertijd of dit op een veilige manier gebeurt. Zo behoudt ze haar zelfstandigheid zonder dat ze het idee heeft dat er “op haar vingers” gekeken wordt.’ 

Ze moedigt haar cliënt ook aan om vooral bezig te blijven. Mevrouw Stikkel vult haar dagen met schilderen en afspreken met vriendinnen. Ze volgde onlangs een opfriscursus Frans. Als ze ’s nachts wakker ligt, probeert ze zich Franse woordjes te herinneren. Ook maakt ze vaak kruiswoordpuzzels en speelt ze Wordfeud op haar telefoon. ‘Zo houd ik mijn hersenen aan de gang.’

augustus 2020